Nguy cơ sức khỏe từ việc ăn uống "lành, mát, bổ"

Chị Hoa thường sắc nước lá sen đặc để uống thay nước giải khát, nghĩ rằng sẽ giúp tiêu mỡ nhanh hơn. Tuy nhiên, sau một thời gian, chị gặp phải các triệu chứng như tiêu chảy, tay chân lạnh, tim loạn nhịp và mất ngủ. Khi đi khám, chị được biết nguyên nhân là do dùng nước lá sen quá liều. Sau khi ngưng, các triệu chứng dần biến mất. Tương tự, chị Lê Thị Thúy ở Bắc Ninh cũng tin rằng thảo dược có nhiều lợi ích, đã mang về nhiều hoa Atiso để đun nước uống thay nước lọc, với nồng độ đậm đặc cho cả gia đình.

Sau một thời gian sử dụng, chị và gia đình bắt đầu gặp vấn đề đầy hơi, cảm giác no sớm dù bụng đói. Khi tham vấn thầy thuốc Đông y, chị phát hiện mắc bệnh do lạm dụng Atiso. Nhiều người cũng phải nhập viện vì tự ý sử dụng thảo dược. Gần đây, một bệnh nhân bị dị ứng nặng do bôi lá lô hội lên vết ngứa, sau khi nghe mách có thể giúp giảm ngứa. Tại bệnh viện, bác sĩ chẩn đoán viêm da do tiếp xúc với nhựa lá lô hội. TS Nguyễn Văn Đoàn, Giám đốc Trung tâm Dị ứng Miễn dịch lâm sàng, cho biết đã có nhiều trường hợp nhập viện do lạm dụng thảo dược và thuốc Đông y.

Theo TS Nguyễn Văn Đoàn, thuốc Đông y phức tạp hơn thuốc Tây vì chứa nhiều dược chất và phụ gia như lưu huỳnh, phosphor, có thể gây nhiễm độc. Việc sử dụng chất kích thích trong sản xuất cũng là mối nguy cho sức khỏe. Atis có tác dụng làm mát gan, lợi mật, giải độc, và làm đẹp da. Về lá sen, hay hà diệp, thầy thuốc Nhân dân Nguyễn Xuân Hướng cho biết lá sen có vị đắng, tính bình, giúp làm mát và lợi tiểu, nhưng thường cần kết hợp với các vị thuốc khác như hạ khô thảo và ngũ gia bì để có hiệu quả giảm mỡ trong máu.

Khi sử dụng lá sen, cần tham khảo ý kiến thầy thuốc; nếu không bị bệnh, nên tránh dùng. Nếu dùng, chỉ nên 15-20g/ngày trong 1-2 đợt, với thời gian nghỉ 10 ngày giữa các đợt, tối đa 3 đợt/năm. Dùng quá liều có thể gây độc, rối loạn nhịp tim, và mất ngủ.

Về Atiso, tuy có lợi cho gan, mật, và giảm cholesterol, nhưng lạm dụng có thể gây co thắt đường tiêu hóa, đầy hơi, và trướng bụng. Những người có cơ địa tỳ vị hư hàn nên cẩn trọng khi dùng. Các chuyên gia cảnh báo rằng nhiều thảo dược, ngoài tác dụng tích cực, còn có thể gây tác dụng phụ, ảnh hưởng đến sức khỏe.

Việc sử dụng thảo dược cần có sự tư vấn của thầy thuốc, không nên dựa vào lời mách hay kinh nghiệm của người khác, vì mỗi cơ thể có cơ địa khác nhau. Một loại thảo dược có thể hiệu quả với người này nhưng lại không tốt cho người khác. Chọn đúng gia vị cũng giúp giảm nguy cơ bệnh tim.